Borderline co to jest i czym się charakteryzuje? To pytanie stawia sobie wiele osób, szczególnie jeśli problem dotyczy bezpośrednio osoby lub kogoś z bliskiego otoczenia. Termin ten odnosi się do zaburzeń osobowości, z pogranicza psychotycznych i nerwicowych problemów. Na czym polega, jakie są objawy i przyczyny choroby? I czy borderline można wyleczyć?
Borderline co to jest?
Zaburzenia osobowości określane terminem borderline to bardzo złożony problem, w którym u osoby chorej pojawiają się bardzo charakterystyczne symptomy, takie jak niestabilność emocjonalna, duża impulsywność, negatywna ocena świata, pojawiają się też zaburzenia tożsamości, uczucie pustki. Odczucia te mają bardzo duży wpływ na codzienne życie i funkcjonowanie człowieka z osobowością borderline. Chory ma wyraźny problem z budowaniem trwałych relacji, przez co zawieranie przyjaźni lub tworzenie stabilnych związków jest w zasadzie niemożliwe. Zmagający się z zaburzeniami osobowości boją się odrzucenia i porzucenia. Ze względu na negatywne postrzeganie świata osoby te są często nieufne, podejrzliwe, mogą prezentować postawy antyspołeczne. Charakterystyczną cechą jest to, że osobie cierpiącej na borderline stale towarzyszą negatywne uczucia, takie jak złość, wstyd, nieufność, smutek, frustracja, niepokój i co ważne, emocje te związane są zarówno z osobą chorą, jak i światem i innymi ludźmi.
Diagnostyka i objawy
Wśród najbardziej charakterystycznych objawów wymienia się:
- niestabilność emocjonalna;
- wyjątkowo intensywne odczuwanie emocji, szczególnie negatywnych;
- wysoka wrażliwość na ocenę innych osób, bardzo duże przywiązywanie wagi do uwag innych, odbierane nieadekwatnie intensywnie do sytuacji czy intencji;
- potrzeba stałego utwierdzania w przekonaniu o uczuciach, miłości, przyjaźni przez osoby bliskie;
- chorobliwa zazdrość o partnera, zaborczość;
- patologiczne kłamanie;
- skłonność do palenia za sobą wszystkich mostów po zerwaniu kontaktu;
- skłonności do samookaleczania, próby samobójcze.
Diagnostyka zaburzeń musi zostać przeprowadzona przez specjalistę – psychologa, psychoterapeutę lub psychiatrę. Wykorzystywane są standaryzowane kwestionariusze do oceny osobowości. Ich wnikliwa analiza umożliwia precyzyjną diagnostykę oraz wykluczenie innych chorób lub zaburzeń o innej etiologii.
Przyczyny zaburzeń
Jak dotąd przyczyny rozwoju zaburzeń osobowości określanych jako borderline nie zostały poznane, a opinie środowiska medycznego na dotąd wysuwane hipotezy są dość podzielone. Zrozumienie etiologii pomogłyby jeszcze lepiej zrozumieć, czym jest borderline, Jedną z koncepcji jest przyjęcie, że podstawą problemów mogą być bardzo trudne, wręcz traumatyczne doświadczenia, które miały miejsce jeszcze w dzieciństwie. Zdanie to podzielane jest również przez wielu psychoterapeutów, którzy jako przykłady trudnych przeżyć wskazują m.in. przemoc w rodzinie, gwałt, częste kłótnie pomiędzy rodzicami, krytyczne i chłodne traktowanie przez rodziców itp.
Część specjalistów przypuszcza, że powodem rozwoju zaburzeń osobowości typu borderline mogą być również błędy wychowawcze, popełnione przez jednego lub oboje rodziców. Przyczyną tych nieprawidłowości mogą również być zaburzenia osobowości, co w pewien sposób projektuje postawy dziecka, które uczy się przez naśladownictwo. Zwolennicy tej koncepcji tłumaczą, że niestabilne postępowanie rodzica może odpowiadać za lęk przed odrzuceniem czy nastawienie do świata.
Zgodnie z inną teorią u podstaw problemów wskazać można biologiczny aspekt funkcjonowania. Zwolennicy tego nurtu wskazują, że u części pacjentów znaczną poprawę uzyskać można dzięki stosowaniu odpowiednich leków psychotropowych.
Leczenie borderline
Podstawą w leczeniu zaburzeń borderline jest odpowiednia psychoterapia oraz jeśli jest to koniecznie włączenie odpowiedniej farmakoterapii. Jeśli zaburzenia są bardzo nasilone, a osoba chora podejmuje próby samobójcze, konieczna może być nawet hospitalizacja do czasu osiągnięcia poprawy.
Pacjentom z zaburzeniami borderline podaje się leki poprawiające nastrój, a także przeciwdepresyjne czy przeciwpsychotyczne. Podawane leki mają za zadanie wspomagać psychoterapię, w której stosuje się głównie nurt poznawczo-behawioralny. Podstawą skuteczności jest dostrzeżenie mechanizmów, które odpowiadają za zmiany nastrojów i postępowanie, duże znaczenie ma wskazywanie innego punktu widzenia, aby chory mógł dostrzec inne aspekty sytuacji, w jakiej się znalazł.
